Từ hàng ngàn năm nay, con người vẫn ngước nhìn bầu trời đêm và tự hỏi: “Dải Ngân Hà thực sự trông như thế nào?”
Chúng ta chỉ có thể nhìn thấy dải sáng mờ vắt ngang trời — một phần nhỏ của thiên hà khổng lồ mà chính mình đang sống bên trong. Nhưng giờ đây, nhờ sứ mệnh Gaia của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA), câu hỏi ấy đã có lời đáp.
Gaia đã thu thập vị trí và chuyển động của hơn một tỷ ngôi sao, tạo nên bản đồ 3D chi tiết nhất về Dải Ngân Hà từng được nhân loại tạo ra. Từ những dữ liệu ấy, các nhà thiên văn dựng nên bức tranh toàn cảnh của thiên hà nhìn từ “bên trên” – điều mà mắt thường không bao giờ có thể thấy.
Kết quả cho thấy Dải Ngân Hà, cũng như nhiều thiên hà xoắn ốc khác, có những cánh tay sáng uốn lượn quanh trung tâm – nơi có thanh sao (galactic bar) nổi bật. Mặt Trời và phần lớn các ngôi sao ta thấy vào ban đêm chỉ là một chấm nhỏ trong nhánh Orion khiêm nhường. Màu sắc của thiên hà là sự hòa trộn giữa bụi tối, sao xanh rực rỡ và tinh vân phát sáng đỏ, tạo nên một bức tranh vũ trụ vừa hùng vĩ vừa thân thuộc.
Dù Gaia đã hoàn thành sứ mệnh và ngừng hoạt động từ tháng 3, kho dữ liệu mà nó để lại vẫn tiếp tục được phân tích, mở ra hành trình dài để con người hiểu rõ hơn về quê hương của chính mình giữa vũ trụ.
