Chang’e-4 phát hiện lượng kim loại khổng lồ ở phía xa Mặt trăng
Tàu thăm dò Chang’e-4 của Trung Quốc, sứ mệnh đầu tiên hạ cánh thành công xuống phía xa của Mặt trăng, vừa gửi về một phát hiện chấn động giới khoa học: khu vực này có thể chứa tới 2.200 nghìn tỷ tấn kim loại – con số khổng lồ vượt xa mọi dự đoán trước đây.
Kim loại gì đang ẩn chứa ở "mặt tối" của Mặt trăng?
Phía xa (hay "mặt tối") của Mặt trăng là phần luôn quay lưng về phía Trái đất, khiến việc quan sát gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, nhờ các sứ mệnh như Chang’e-4, chúng ta đã dần có được cái nhìn rõ ràng hơn về địa chất nơi đây.
Theo phân tích các mẫu đá và dữ liệu khảo sát, kim loại tại khu vực này chủ yếu gồm:
-
Sắt (chiếm trên 70% tổng lượng kim loại)
-
Titan, magie, nhôm
-
Một lượng nhỏ niken, vonfram, vanadi, thiếc
Hàm lượng kim loại trong đất Mặt trăng dao động từ 0,1% đến 1%, với những khu vực đặc biệt giàu kim loại có thể cao hơn đáng kể. Các nhà khoa học cho rằng trữ lượng kim loại ở đây có thể do tác động của các thiên thạch trong thời kỳ sơ khai của Hệ Mặt Trời, mang theo vật chất kim loại và hợp nhất vào lớp vỏ Mặt trăng qua hàng tỷ năm.
Chang’e-4 đã phát hiện tài nguyên kim loại như thế nào?
Chang’e-4 hạ cánh xuống miệng hố va chạm Von Kármán vào ngày 3/1/2019. Trong số các thiết bị mang theo, hệ thống LFS (Máy quang phổ vô tuyến tần số thấp) đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện tài nguyên kim loại. Thiết bị này hoạt động trong dải tần 0,1 – 80 MHz, sử dụng ăng-ten thu tín hiệu vô tuyến từ bề mặt Mặt trăng để phân tích đặc tính dẫn điện – dấu hiệu của sự hiện diện kim loại.
Ngoài LFS, Chang’e-4 còn được trang bị:
-
Máy ảnh đa phổ: phân tích phổ phản xạ để xác định thành phần khoáng vật
-
Máy đo độ cao bằng laser: thu thập dữ liệu địa hình và địa chất hỗ trợ xác định các mỏ khoáng sản
Tất cả dữ liệu này được truyền về Trái đất thông qua vệ tinh chuyển tiếp, nơi các nhà khoa học tiến hành phân tích và xác định loại, hàm lượng và phân bố kim loại.
Ý nghĩa và thách thức của phát hiện này
Phát hiện kim loại phong phú ở phía xa của Mặt trăng mở ra nhiều tiềm năng:
-
Thúc đẩy hiểu biết về cấu trúc và nguồn gốc Mặt trăng
-
Cung cấp nguyên liệu quý như sắt, titan, nhôm... dùng trong công nghệ không gian (tàu vũ trụ, pin Mặt trời, v.v.)
-
Hỗ trợ ý tưởng xây dựng căn cứ lâu dài ngoài Trái đất, giảm phụ thuộc vào tài nguyên Trái đất
-
Tạo tiền đề cho nền kinh tế không gian trong tương lai
Tuy nhiên, cũng tồn tại những thách thức lớn:
-
Kỹ thuật: Khai thác, xử lý và vận chuyển tài nguyên từ Mặt trăng đòi hỏi công nghệ tiên tiến, chưa phổ biến hiện nay
-
Môi trường khắc nghiệt: Chênh lệch nhiệt độ cực lớn, áp suất cực thấp... đặt ra bài toán an toàn cho con người và thiết bị
-
Pháp lý và đạo đức: Việc sở hữu và khai thác tài nguyên vũ trụ cần sự đồng thuận toàn cầu, tránh tranh chấp và hủy hoại môi trường không gian
Hướng tới tương lai
Sự thành công của Chang’e-4 không chỉ đánh dấu bước tiến lớn của Trung Quốc trong lĩnh vực thăm dò không gian, mà còn là lời nhắc nhở rằng vũ trụ vẫn còn vô số bí ẩn chưa được khám phá.
Với các sứ mệnh tiếp theo và sự xuất hiện của những trạm quan sát hiện đại như Đài quan sát Rubin, loài người đang tiến gần hơn tới việc khai thác tài nguyên ngoài Trái đất — một bước đi quan trọng trong hành trình mở rộng sự sống ra vũ trụ.
